Czy testament sporządzony ręcznie jest ważny?
Przepisy Kodeksu cywilnego przewidują możliwość sporządzenia testamentu pismem ręcznym, który nazywany jest też testamentem holograficznym. Testament taki, aby był ważny, musi spełniać jednak określone warunki.
Przede wszystkim musi w całości być sporządzony osobiście przez spadkodawcę pismem ręcznym, opatrzony datą i własnoręcznie przez spadkodawcę podpisany. Najistotniejszym warunkiem jest to, aby treść testamentu była w całości sporządzona własnoręcznym pismem przez spadkodawcę. Przepisy nie przewidują od tej zasady żadnych wyjątków. Nieważny zatem będzie testament napisany przez inną osobę, a przez spadkodawcę jedynie podpisany, jak również testament sporządzony np. na maszynie czy też za pomocą komputera i tylko podpisany własnoręcznie przez spadkodawcę. Z kolei w sytuacji, gdy testament nie będzie zawierał daty, to nie powoduje to automatycznie jego nieważności, jeżeli nie powoduje to wątpliwości co do zdolności spadkodawcy do sporządzenia testamentu, co do treści testamentu lub co do wzajemnego stosunku kilku testamentów.
Ważność testamentu ręcznego może być w praktyce kwestionowana na różne sposoby. Najczęściej kwestionowany będzie fakt sporządzenia testamentu bądź podpisania go własnoręcznie przez spadkodawcę. Testament ręczny, tak jak każdy inny testament może być też kwestionowany z uwagi na fakt, iż sporządzony był przez spadkodawcę, który miał wyłączoną poczytalność czy też sporządził testament pod wpływem groźby osoby trzeciej czy też pod wpływem błędu. Testament może być też zakwestionowany z uwagi na to, że istnieje inny testament, sporządzony później, którego treść wyklucza możliwość wykonania testamentu wcześniejszego.
Należy także pamiętać, że w sytuacji, gdy testament ręczny był sporządzony w sposób ważny ale następnie zaginął czy uległ zniszczeniu, można odtworzyć jego treść w postępowaniu przed sądem za pomocą wszelkich dostępnych dowodów – w szczególności przy pomocy zeznań świadków. Zeznania świadków nie mogą jednak budzić wątpliwości co do ich wiarygodności, powinny także dawać pewną podstawę do precyzyjnego odtworzenia treści testamentu oraz jego cech, w celu potwierdzenia tego, iż został sporządzony w sposób ważny.
